Özet
Bu çalışmada, Karabük İli Safranbolu İlçesi’nde somut olmayan kültürel miras öğesi olarak halkın yerel iklim bilgisi ve sonucunda oluşturulan halk takvimi ele alınmıştır. Yerel coğrafi bilgi, insanların yaşadığı coğrafi mekânda doğal ve beşeri faaliyetlere göre yüzyıllara dayanan deneyimleri sonucunda ortaya koydukları ve kendilerinden sonrakilerine aktardıkları gündelik ve sıkça kullanılan bilgilerdir.
Safranbolu’da yerel iklim bilgisinin ne olduğunu ortaya çıkarmak amacı ile görüşme yöntemi kullanılmış ve görüşme esnasında katılımcılara sorular yöneltilmiştir. Görüşmeler köy meydanlarındaki kıraathanelerde ve muhtarlıklarda köyün en yaşlıları ve bu konuda bilgi ve deneyimi olan köylüler ile gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler göz önüne alındığında, Safranbolu’da iklim elemanlarına ilişkin yaşanan durumların ve isimlendirmelerin özellikle tarımsal faaliyetlere ve hayvancılığa göre belirlendiği ve sonuçta bu doğrultuda sayılı günlere dayalı halk takviminin oluşturulduğu tespit edilmiştir.
Araştırma sahasında kalan köyler içerisinde Yazıköy hariç diğer köylerde sayılı günlerin daha fazla olduğu ve bunların değişik kelimeler ile ifade edildiği gözlemlenmiştir. Bunun nedenleri olarak; Yazıköy’ün Safranbolu merkeze yakın olması sebebi ile çok eski tarihlerden beri düzenli karayolu ulaşımının bulunması, buna bağlı olarak kültürel etkileşimin Safranbolu merkezde oturanlar ile daha fazla olması, eğitim ve öğretim düzeylerinin daha yüksek olması, KARDEMİR Fabrikasında çalışmaları sebebi ile bağ ve bahçe işleri ile daha az ilgilenmeleri etkili olmuştur.
Yakın dönemlere kadar Safranbolulular, atalarından miras kalan sayılı günleri çok önemsemişler ve her birini uygulamışlardır. Ancak 1980 sonrası dönemde Türkiye’nin genelinde yaşanan hızlı değişim Safranbolu’yu da etkilemiş ve diğer geleneklerde olduğu üzere bu geleneğe verilen önem de azalmaya başlamıştır. Dolayısıyla köylerde yaşayan genç nesiller halk takvimi ile ilgili bilgileri neredeyse unutmuştur. Oysaki uzun yıllara dayalı gözlem ve deneyimlerin ürünü olan halk takvimlerine ve sayılı günlere sahip çıkılması, bu denli önemli somut kültürel değerlerimizin kaybolmasını önleyecektir.
Makalenin tamamı için:
Yerel İklim Bilgisi
Yazacağınız yorumlar kontrol edildikten sonra onaylanmaktadır.
